ในสันเหงือกที่แคบ ก่อนที่เราจะฝังรากฟันเทียมลงไปนั้น จะต้องเติมชิ้นกระดูกลงไปเสียก่อน ( ภาพที่ 1). ในกรณีที่หลงเหลือรอยกระดูกที่ต้องเติมเล็กน้อย ก็อาจใช้เศษกระดูก หรือ กระดูกสังเคราะห์ ( ภาพที่ 2-4)

บ่อยครั้งที่ความสูงหรือความกว้างของกระดูกขากรรไกรนั้นลดลงจากปรากฎการณ์ละลายของกระดูกตามธรรมชาติ คงเหลือแต่กระดูกที่มีปริมาณไม่เพียงพอต่อการรองรับรากฟันเทียม กรณีเช่นนี้ จำเป็นต้องมีการเติมกระดูก ซึ่งอาจทำก่อนหรือขณะที่ทำการฝังรากฟันเทียมก็ได้ วัสดุที่ดีที่สุดสำหรับการเติมกระดูก ก็คือ กระดูกของตัวผู้ป่วยเองซึ่งสามารถเอามาจากกระดูกขากรรไกรล่างของตัวผู้ป่วยนั่นเอง ในกรณีที่ต้องการกระดูกในปริมาณมากๆ จะต้องใช้จากแหล่งภายนอกช่องปาก เช่น จากกระดูกสะโพก เป็นต้น การปลูกกระดูกในกรณีเช่นนี้ จะใช้กระดูกเป็นชิ้น แล้วยึดติดที่บริเวณที่ต้องการเติมด้วยสกรูไทเทเนียม หรืออาจบดเป็นชิ้นเล็กๆ แล้วนำมาไว้บริเวณที่ต้องการเติม แล้วคลุมไว้ต้องแผ่นเมมเบรนบางๆ ทิ้งไว้ประมาณ 6 เดือน กระดูกที่เติมลงไปก็จะเชื่อมติดกับกระดูกที่บริเวณนั้น จากนั้น ก็ทำการฝังรากฟันเทียมได้

“Sinus Lift” ก็คือการยกระดับพื้นของโพรงอากาศเหนือขากรรไกรบน เป็นการเติมกระดูกชนิดหนึ่ง โดยทั่วไปแล้ว บริเวณปลายรากของฟันกรามบนจะมีโพรงอากาศขนาดใหญ่อยู่ ซึ่งจะมีปริมาณกระดูกน้อย ทำให้การฝังรากฟันเทียมเป็นไปได้ยาก การยกระดับพื้นของโพรงอากาศสามารถช่วยให้มีกระดูกมากพอจะฝังรากฟันเทียมได้ โดยกระบวนการผ่าตัดจากภายในช่องปาก จะเห็นพื้นของโพรงอากาศ จากนั้นก็ยกมันขึ้นไป แล้วเติมบริเวณช่องว่างที่เกิดจากการยกพื้นโพรงอากาศขึ้นไปแล้ว ด้วยเศษกระดูกหรือกระดูกสังเคราะห์ แล้วแต่กรณี ในกรณีที่กระดูกที่มีอยู่มีความสูงพอจะฝังรากฟันเทียมได้ ก็จะสามารถฝังไปพร้อมกับการเติมกระดูกหลังจากยกพื้นโพรงอากาศไปแล้วได้ในครั้งเดียวกัน แต่ถ้าปริมาณกระดูกไม่เพียงพอที่จะพยุงรากฟันเทียมเอาไว้ได้เลย ก็จะต้องเติมกระดูกเสียก่อน รอจนกระดูกที่เติมลงไปเชื่อมติดกับกระดูกเดิม แล้วค่อยฝังรากฟันเทียมอีกครั้งหนึ่ง โดยทิ้งระยะเวลาไว้ประมาณ 6 เดือน

กรณีต้องการเติมกระดูกในปริมาณน้อยๆ จะสามารถเติมได้เลยในครั้งเดียวกันกับการฝังรากฟันเทียมโดยใช้เศษกระดูกหรือกระดูกสังเคราะห์

การฝังรากฟันเทียมจะมีความเสี่ยงหรือภาวะแทรกซ้อนอะไรเกิดขึ้นได้หรือไม่ ?

ในยุคปัจจุบัน มีรายงานถึงอัตราความสำเร็จในการรักษาทางทันตกรรมรากเทียมว่าสูงขึ้นมาก โดยในรากฟันเทียมที่ทำโดยทันตแพทย์ด้านศัลยกรรมช่องปากผู้ชำนาญนั้น จะสามารถใช้งานได้ยาวนานมากถึง 90% ซึ่งเป็นตัวเลขที่มากเมื่อเทียบกับรายงานผลด้านการแพทย์อย่างอื่นๆ อย่างไรก็ตาม แม้จะมีการวางแผนการรักษาและดำเนินการอย่างระมัดระวังเป็นอย่างดีแค่ไหน ผลการรักษาที่ล้มเหลวก็สามารถเกิดขึ้นได้ เช่น การที่มีรากฟันเทียมหรือกระดูกที่เติมลงไปนั้นสูญเสียไปจากการที่มีการติดเชื้อแบคทีเรีย หรืออาจเพราะรับแรงมากเกินไป และอาจพบผลต่อเส้นประสาทรับความรู้สึกหรือฟันข้างเคียงอยู่บ้าง แต่ไม่มากนัก

ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้สูญเสียรากฟันเทียม ได้แก่ :

• การมีสุขภาพช่องปากที่ไม่ดี
• สูบบุหรี่จัด
• เป็นโรคกระดูกพรุนรุนแรง

มีการศึกษาถึงความคงทนของรากฟันเทียมมานานถึบง 30 ปีแล้ว ผลปรากฎว่า หากมีสุขภาพช่องปากและการดูแลที่ดี มีการตรวจสุขภาพปากและฟันอย่างสม่ำเสมอ รากฟันเทียมก็จะสามารถอยู่คงทนได้ ตลอดชีวิต

โดยทั่วไปแล้ว ทุกคนสามารถทำรากฟันเทียมได้ มีน้อยมากจริงๆ ที่ไม่สามารถทำได้ แม้แต่อายุของคนไข้เอง ก็ไม่ได้สำคัญ ไม่ว่าจะทำรากฟันเทียมในคนสูงอายุ หรือในวัยหนุ่มสาว ต่างก็ให้ผลที่ดีเหมือนกัน ทั้งนี้ ก็ต่อเมื่อคนๆ นั้นสามารถดูแลสุขภาพช่องปากและฟันของตนได้เป็นอย่างดี

ระยะเวลาการหายของแผลรากฟันเทียมก่อนจะใส่ครอบหรือฟันปลอมลงไปบนนั้น ขึ้นอยู่กับปริมาณและคุณภาพของกระดูกที่ฝังรากเทียมนั้นๆ เอง รวมทั้งความยาวและเส้นผ่านศูนย์กลางของรากฟันเทียมที่ใช้ฝังด้วย ในรายปกติทั่วไปที่กระดูกดีและเหมาะสม หากฝังรากฟันเทียมเพียง 2-3 ราก ก็อาจใส่ฟันปลอมลงไปได้เลย แต่ยังรับแรงไม่ได้ เพราะรากฟันเทียมยังไม่แน่นดีนัก เสี่ยงต่อการหลุดได้ หากฝังจำนวนมากกว่านั้น หรือกรณีกระดูกไม่ดีนัก คงต้องรอประมาณ 6-12 สัปดาห์ จนกว่ารากฟันเทียมจะแน่นพอแล้วใส่ฟันให้รับแรงเคี้ยวได้ หากมีการเติมกระดูก จะต้องรอนานขึ้น อาจนานถึง 6 เดือนได้

ฟันปลอมชนิดติดแน่นหรือถอดได้สำหรับใช้ชั่วคราวระหว่างรอแผลรากฟันเทียมหาย ก็สามารถใส่ได้ช่วงนี้ คนไข้จะได้มีฟันในปากตลอดเวลาแม้หลังทำรากฟันเทียมไปแล้ว

ในปัจจุบันนี้ เป็นที่ทราบกันดีว่า ผู้ที่สูบบุหรี่อย่างหนัก (มากกว่า 10 มวนต่อวัน) จะมีอัตราเสี่ยงต่อการสูญเสียรากฟันเทียมที่สูงขึ้นกว่าผู้ที่ไม่สูบ ความเสี่ยงที่ว่าก็คือภาวะแทรกซ้อนในการเติมกระดูกนั่นเอง

ปัจจุบัน มีรากฟันเทียมผลิตออกมาจากหลากหลายบริษัท แต่มีเพียงไม่กี่ยี่ห้อที่มีการศึกษาในระยะยาวเกี่ยวกับรากเทียมของบริษัทนั้นๆ ทางคลินิกฯ เลือกใช้รากฟันเทียมที่มีมาตรฐานเป็นที่ยอมรับกันอย่างกว้างขวาง และมีบริการหลังการขายที่ดี มีอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องไว้พร้อมสำหรับเรียกใช้ยามฉุกเฉิน ซึ่งนี่เป็นสิ่งที่สำคัญ เพราะเมื่อผ่านไปแล้วหลายสิบปี หากจำเป็นต้องเปลี่ยนชิ้นส่วนอะไรบางอย่าง ก็จะสามารถทำได้

การโฆษณา ไม่จำเป็นต้องเป็นความจริงเสมอไป รากฟันเทียมที่รับแรงในทันทีนั้น ก็คือการต่อตัวฟันเข้ากับรากฟันเทียมที่เพิ่งฝังลงไปในกระดูกนั่นเอง รากฟันเทียมชนิดนี้ช่วยลดเวลาให้คนไข้และช่วยให้รู้สึกสบายได้เร็วขึ้นเพราะมีฟันใช้ อย่างไรก็ตาม แต่ละคนก็มีความแตกต่างกัน การจะพิจารณาใช้ข้อดีของรากฟันเทียมชนิดนี้ในแต่ละคนคงต้องชั่งน้ำหนักดูให้ดี โดยเทียบกับความเสี่ยงอื่นๆ ด้วย และที่สำคัญ ทันตแพทย์ด้านศัลยกรรมช่องปากจำเป็นต้องมีประสบการณ์สูงที่จะทำการรักษาชนิดนี้ และจะเลือกทำก็ต่อเมื่อพิจารณาแล้วมีข้อดีมากกว่าและไม่เสี่ยงใดๆ อย่างชัดเจน

การรักษาความสะอาดของรากฟันเทียมก็เหมือนกับในฟันธรรมชาติ การมีสุขภาพช่องปากและฟันที่ดีย่อมมีประโยชน์ การใช้แปรงซอกฟันอาจเป็นประโยชน์ในการทำความสะอาดระหว่างซอกรากฟันเทียม ทันตแพทย์ของเราสามารถช่วยสอนวิธีทำความสะอาดช่องปากที่ถูกวิธีให้กับท่านได้